Apandisit her yaşta görülen bir hastalıktır. Ameliyat gerektiren en yaygın karın ağrısı nedenlerindendir. Ameliyat edilmediğinde ölüm riski gelişebilir. Özellikle çocuk ve yaşlılarda tanı konulması zordur.
Apandisit nedir?
Apandiks, parmak şeklinde bir oluşumdur. Kalın ve ince bağırsağın birleştiği noktadadır. Karnın sağ alt köşesinde yer alır. Apandisit, apandiksin iltihabıdır.
Apandikse halk dilinde apandis veya körbağırsak denir. Latincesi vermiform appendix dir (solucanımsı).
Apandiks, insan türünde sindirim organı olarak bir işlev görmemektedir ve evrimsel süreçte yavaş yavaş yok olduğu düşünülmektedir. Bununla birlikte apandisin zengin kan damarları ve özel histolojik yapısından dolayı körelmiş bir organ olarak kabul edilemeyeceği de iddia edilir. Bazı çalışmalara göre barsak florasının dengeleme mekanizmasının en önemli parçasıdır apandiks.
Apandiks neden iltihaplanır?
Nedeni henüz bilinmiyor. Körbarsağın tıkanmasına neden olan gıda parçacıkları (fecalith – fekalit – feocoloid) ve bölgede bulunan lenf nodlarının büyümesi (lenfadenit veya lenf hiperplazisi) sonucunda geliştiği düşünülmektedir.
Apandisit olduğu nasıl anlaşılır?
Bu hastalık en geniş belirti yelpazesi gösteren hastalıklardan birisidir. Çoğu zaman tanı klinik şüphe üzerine konulur çünkü hastalığın başlangıcında hastanın genel şikayetleri mevcut olup (bulantı, karın ağrısı, iştahsızlık, kusma, halsizlik) muayene bulguları çok farklılık gösterebilir.
Tipik bir apandisit hastalığında hastada bu şikayetler görülebilir:
Mide bölgesinde veya göbek çevresinde başlayan ve birkaç saat içerisinde karnın tamamına yayılan ve buna takiben birkaç saat içerisinde karnın sağ alt bölgesine yerleşen bir ağrı. Bununla birlikte iştahsızlık, bulantı (nadiren kusma) ve ağrıdan dolayı hareketsizlik.
Hasta muayene edildiğinde ise karnın sağ alt bölgesine lokal hassasiyet, defans, rovsing bulgusu ve rebound tespit edilebilir.
Situs inversus durumlarında vücuttaki bütün organlar yer değiştirir. Mesela kalp sağda olur. Bu durumlarda apendikste sağ da değil sol alt karın kısmında bulunur.
Yapılan son çalışmalar tanı koyma aşamasında ağrı, iştahsızlık ve rebound en değerli bulgular olarak nitelendirilmiştir.
Karın Ultrasonunda apandiksin şişmesi, lümenin daralması ve etrafında serbest sıvı görülmesi, bununla birlikte kan testinde beyaz kürler (WBC) seviyesinin yükselmesi destekleyici bulgulardır.
Ağrı + iştahsızlık + rebound + USG + WBC
Ancak bütün bu verilere rağmen tanı yine de cerrahın klinik deneyimine bağlı olarak konulur ve zaman kaybedilmeden tedavi aşamasına geçilir. Örneğin bazı ileri ve delinmiş (perfore) apandisit durumlarında bile bütün testler normal çıkabilir.
Apandisitin Tedavisi Nedir ?
Tedavisi ameliyattır (apendektomi – appendectomy). Yani iltihaplı körbarsağın kesilerek çıkartılmasıdır. İlaçla yapılan tedavi, antibiyotiklerin kullanılması, hastalığın iyileşmesini sağlamaz. Apandiks, antibiyotiğin zor ulaşabileceği bir yerdedir.
Apandektomi ameliyatından kareler..
Apandisit Ameliyatı ne kadar sürer?
Apandiksin sadece iltihaplı olduğu durumlarda ortalama ameliyat süresi 20-40 dakikadır. Komplikasyon (patlamış apandis, ödemli flegmone veya blastrone apandisit) durumlarında ise bu süre bazen 2-3 saat kadar uzayabilir.
Peki Apandisit Tedavi Edilmezse Ne Olur ?
Başlangıcta apandisitin (Akut Apandisit) tedavisi çok kolaydır. Genel anestezi altında (bayıltılarak) yaklaşık 20 dakikalık bir operasyonla iltihaplı körbarsak çıkartılır, hasta ertesi gün taburcu edilir ve ilk haftanın sonunda dikişler alınır. Emilen dikiş türleri ise alınmasına gerek yok (bkz: Ameliyat Dikişleri Ne Zaman alınır?)
Ancak tedavi uygulanmadığı durumlarda iltihaplanma devam eder ve bölgede ödem ve nekrotik doku oluşur (plastrone veya flegmone apandisit) buna müteakip olarak körbarsakta delinme (perfore apandisit) oluşabilir ve barsak içeriği karın boşluğuna yayılması ile birlikte (septik apandisit) çok tehlikeli ve ölümcül sonuçlara yol açabilir. Geciken vakalarda ameliyat sonrası komplikasyon, morbidite ve mortalite oranı yüksektir.
Apandisit ile benzer bazı hastalıklar (Ayırıcı Tanı)
Cerrah, Apandisit tanısı koyarken bu hastalıklarıda aklında bulundurur:
- Basit bir gaz sıkışması
- Mezenterik lenf adenit (özellikle çocuklarda)
- Over kisti rüptürü veya dış gebelik (bayanlarda)
- Kolelitiyazis (safra kesesi taşı)
- Nefrolitiyazis (böbrek taşı)
- Meckle divertikülü
- İleit
- Peritonit
- Ailevi Akdeniz ateşi (FMF hastalığı)
- Bağırsak iltihabı (gastroenterit, Yersiniozis)
- Crohn hastalığı
- İdrar yolu iltihabı (İYE)
- Rektus kasında kanama (hematom)
Yararlanan Kaynak: Op. Dr. Ertan Beyatlı - ertanbeyatli.com